Bạn có bao giờ tự hỏi, điều gì đã tạo nên một đội tuyển Ý đầy bản sắc và giàu thành tích đến vậy? Bên cạnh những tài năng “cây nhà lá vườn”, Azzurri còn sở hữu một dòng chảy lịch sử đặc biệt, dòng chảy của những “người con xa xứ” – Oriundi – những cầu thủ mang trong mình dòng máu Ý nhưng sinh ra và lớn lên ở nơi đất khách quê người. Hãy cùng Cường Bóng Đá ngược dòng lịch sử, khám phá câu chuyện đầy thú vị về những Oriundi đã và đang làm rạng danh bóng đá Ý.
Oriundi – Dấu ấn đậm nét trong lịch sử bóng đá Azzurri
Oriundi là từ dùng để chỉ những người gốc Ý sinh ra và lớn lên ở nước ngoài. Trong lịch sử bóng đá Ý, Oriundi là một phần không thể thiếu, đóng góp một phần không nhỏ vào thành công của Azzurri. Hơn 40 Oriundi đã khoác lên mình màu áo thiên thanh, thi đấu đầy nhiệt huyết và cống hiến hơn 350 lần ra sân cho đội tuyển quốc gia.
Người ta tin rằng, Ermanno Aebi là cầu thủ Oriundi đầu tiên khoác áo đội tuyển Ý. Sinh ra ở Milan nhưng lớn lên ở Thụy Sĩ, Aebi mang trong mình hai dòng máu Ý – Thụy Sĩ. Sau này, ông trở về quê hương, thi đấu cho Inter Milan và được triệu tập lên tuyển Ý.
Tuy nhiên, phải đến Julio Libonatti, một Italo-Argentina, thì cụm từ Oriundi mới thực sự được biết đến rộng rãi. Năm 1926, Libonatti chuyển từ Newell’s Old Boys sang Torino, mở ra một làn sóng cầu thủ gốc Ý từ Nam Mỹ đổ bộ vào Serie A.
" width=
Đội tuyển Ý, bao gồm các cầu thủ sinh ra ở Argentina là Orsi, Monti và Guaita, thực hiện nghi thức chào phát xít với Benito Mussolini trước trận chung kết World Cup 1934 với Tiệp Khắc.
Từ làn sóng di cư đến sân cỏ: Bối cảnh lịch sử
Làn sóng Oriundi gắn liền với bối cảnh lịch sử cuối thế kỷ 19 đầu thế kỷ 20, khi hàng triệu người Ý di cư sang châu Mỹ để tìm kiếm cuộc sống mới. Tại đây, bóng đá trở thành ngôn ngữ kết nối cộng đồng người Ý, đặc biệt là ở các thành phố lớn, nơi cộng đồng người nhập cư tập trung đông đúc.
Sự ảnh hưởng của người Ý thể hiện rõ nét trong văn hóa bóng đá Nam Mỹ. Ở Brazil, hai câu lạc bộ lớn nhất là Cruzeiro và Palmeiras, đều có tên gọi ban đầu là Palestra Italia. Còn ở Argentina, biệt danh Xeneize của Boca Juniors cũng bắt nguồn từ cộng đồng người Genova đông đảo trong đội bóng.
Bước sang thập niên 1920, dòng chảy di cư đổi chiều, những người con của đất nước hình chiếc ủng bắt đầu trở về quê hương. Dưới chế độ phát xít của Benito Mussolini, chủ nghĩa dân tộc được đề cao, và những người Ý sinh ra ở nước ngoài cũng được xem là công dân Ý.
Chính sách này mở ra cơ hội cho các câu lạc bộ Ý chiêu mộ những tài năng “ngoại binh” – những Oriundi – trong bối cảnh luật pháp thời bấy giờ cấm ký hợp đồng với cầu thủ nước ngoài. Đối với cầu thủ Nam Mỹ, việc chuyển đến Ý thi đấu cũng là một bước tiến lớn trong sự nghiệp khi bóng đá chuyên nghiệp ở quê nhà chưa thực sự phát triển.
Thời kỳ hoàng kim của Oriundi và chức vô địch World Cup 1934
Cuối những năm 1920, cứ 10 cầu thủ ở Serie A thì có 1 người sinh ra ở Nam Mỹ. Sự xuất hiện của những Oriundi cũng tạo nên tầm ảnh hưởng lớn đến đội tuyển quốc gia. Mussolini xem bóng đá là công cụ để thể hiện sức mạnh của nước Ý, và những Oriundi là một phần trong kế hoạch đó.
Tại World Cup 1934 được tổ chức trên sân nhà, 5 cầu thủ trong đội hình Azzurri là Luis Monti, Raimundo Orsi, Enrique Guaita, Attilio Demaria và Anfilogino Guarisi đều từng khoác áo Argentina hoặc Brazil.
Sự xuất hiện của họ vấp phải nhiều ý kiến trái chiều, song huấn luyện viên Vittorio Pozzo đã bảo vệ các học trò bằng câu nói bất hủ: “Nếu họ có thể chết vì nước Ý, họ có thể chơi bóng cho nước Ý”. Chung cuộc, Ý giành chức vô địch World Cup đầu tiên trong lịch sử. Orsi trở thành người hùng dân tộc, còn Monti đi vào lịch sử với tư cách cầu thủ đầu tiên và duy nhất vô địch World Cup trong màu áo hai quốc gia khác nhau.
" width=
Omar Sivori (ngoài cùng bên trái) thi đấu cho đội tuyển Ý trong trận gặp Tây Đức tại World Cup 1962.
Từ thăng trầm lịch sử đến những tranh luận bất tận
Ba thập kỷ sau chiến tích 1934, bóng đá Ý vẫn chứng kiến dòng chảy Oriundi, tuy nhiên, tầm ảnh hưởng của họ không còn như trước. Tại World Cup 1962, Ý mang đến giải đấu đội hình gồm 2 cầu thủ gốc Argentina là Humberto Maschio và Omar Sivori, cùng 2 ngôi sao người Brazil là Angelo Sormani và Jose Altafini – nhà vô địch World Cup 1958.
Tuy nhiên, Azzurri dừng bước ngay từ vòng bảng. Thất bại tại Chile là giọt nước tràn ly, khiến bóng đá Ý trải qua một cuộc cải tổ lớn. Các quy định mới được ban hành, hạn chế cầu thủ sinh ra ngoài nước Ý thi đấu tại Serie A, đồng thời gián tiếp đóng cửa cánh cửa đến với đội tuyển quốc gia. Phải đến năm 2003, tức 4 thập kỷ sau, Mauro Camoranesi – tiền vệ sinh ra ở Buenos Aires – mới là Oriundi tiếp theo khoác áo Azzurri.
Gần đây, những tranh luận về Oriundi lại một lần nữa nóng lên. Cesare Maldini, thành viên của đội tuyển Ý dự World Cup 1962, từng gọi việc triệu tập Oriundi là “bước lùi vào quá khứ”. Trong khi đó, Arrigo Sacchi, cựu HLV AC Milan và đội tuyển Ý, lên tiếng chỉ trích: “Bóng đá Ý đang đánh mất bản sắc vì có quá nhiều cầu thủ nước ngoài chơi ở các đội trẻ”.
Năm 2010, người hâm mộ Ý giăng biểu ngữ phản đối cầu thủ gốc Argentina Cristian Ledesma trong trận đấu mà anh có lần duy nhất khoác áo Azzurri. Những tranh cãi về Oriundi phản ánh lập trường cứng rắn của một bộ phận người Ý về vấn đề nhập cư.
Oriundi – Góc nhìn đa chiều về bản sắc và sự cống hiến
Ngày nay, việc Emerson Palmieri, Jorginho hay Rafael Toloi khoác áo đội tuyển Ý khiến người ta đặt ra câu hỏi về bản sắc dân tộc trong bóng đá hiện đại. Liệu những cầu thủ có “gốc gễ” xa xôi như vậy có xứng đáng khoác áo Azzurri?
Trong thế giới phẳng ngày nay, ranh giới quốc gia ngày càng mờ nhạt. Rất nhiều người mang trong mình hai hoặc nhiều quốc tịch. Vậy đâu là thước đo cho lòng trung thành và tình yêu với màu cờ sắc áo?
Câu chuyện về Oriundi là minh chứng rõ ràng nhất cho thấy bóng đá không chỉ là trò chơi của thể lực và kỹ thuật, mà còn là nơi hội tụ của nhiều nền văn hóa, dòng máu và bản sắc. Sự cống hiến hết mình vì màu cờ sắc áo mới là thước đo chính xác nhất cho tình yêu và lòng trung thành. Và Oriundi đã, đang và sẽ luôn là một phần không thể thiếu trong câu chuyện đầy tự hào của bóng đá Ý.
