Hiệp phụ (extra time) là khoảng thời gian thi đấu bổ sung quyết định trong nhiều trận knock-out, nơi mọi sai sót, quyết định chiến thuật và trạng thái thể lực đều được phơi bày. Theo Laws of the Game 2024–2025 (Luật 7), hiệp phụ gồm hai hiệp, mỗi hiệp 15 phút — tổng cộng 30 phút — và nếu sau đó tỷ số vẫn hòa thì trận đấu được giải quyết bằng loạt sút luân lưu (Luật 10). Việc hiểu đúng “luật hiệp phụ” giúp người xem nắm bắt diễn biến, tránh nhầm lẫn với thời gian bù giờ và nhận diện các điểm mấu chốt quyết định trận đấu.
Hiệp phụ được định nghĩa thế nào?
Hiệp phụ là phần thời gian thi đấu riêng biệt, chỉ áp dụng cho những trận đấu cần phân định thắng-thua ngay sau một lần gặp nhau (thường là vòng knock-out, chung kết). Khác với “thời gian bù giờ” (stoppage time) vốn được cộng vào từng hiệp chính để bù các gián đoạn, hiệp phụ là 30 phút thi đấu chính thức, chia làm 2 hiệp 15 phút không kéo dài thêm theo kiểu “ai ghi bàn trước thắng” (golden goal đã bị bãi bỏ).
Theo Luật 7 của bộ Laws of the Game 2024–2025:
- Hiệp phụ gồm 2 hiệp, mỗi hiệp 15 phút, tổng cộng 30 phút.
- Giữa hai hiệp phụ có thời gian nghỉ rất ngắn (thường 1–2 phút), không kéo dài như giờ nghỉ giữa hai hiệp chính.
- Nếu sau 30 phút hiệp phụ tỷ số vẫn hòa, trận đấu được xác định bằng loạt sút luân lưu (Luật 10).
Khi nào áp dụng hiệp phụ?
Hiệp phụ chỉ được áp dụng khi điều lệ giải đấu yêu cầu phải xác định đội thắng trong cùng một buổi thi đấu. Những tình huống phổ biến:
- Trận knock-out cúp châu lục, World Cup hoặc chung kết Champions League (trận đấu một lượt).
- Bỏ qua vòng bảng, trừ khi điều lệ giải quy định khác biệt.
- Nếu trận đấu hòa 90 phút (đã bao gồm thời gian bù giờ), trọng tài cho đá tiếp hiệp phụ theo quy định giải đấu.
Kylian Mbappé ăn mừng hat-trick đưa tuyển Pháp vào hiệp phụ World Cup 2022
Thời lượng, thay người và các quy định kỹ thuật
Chi tiết kỹ thuật thường khiến NHM bối rối nhưng về cơ bản:
- Tổng thời gian hiệp phụ: 30 phút (2 x 15 phút).
- Thay người: theo Luật FIFA mới nhất, mỗi đội được phép thêm 1 lượt thay trong hiệp phụ — nghĩa là tổng số lượt thay tối đa có thể tăng lên (ví dụ: nếu giải cho phép 5 lượt thay thường, hiệp phụ sẽ cho phép thêm 1 lượt, tổng 6).
- Không còn “golden goal” hay “silver goal”: kể từ khi FIFA bãi bỏ, hiệp phụ luôn phải được đá đủ 30 phút dù có bàn thắng.
- Trọng tài có thể cộng thêm thời gian vào hiệp phụ nếu có gián đoạn do chấn thương, VAR hoặc các tình huống tương tự — tương tự như thời gian bù giờ trong hiệp chính.
Hiệp phụ khác gì so với thời gian bù giờ?
Nhiều CĐV nhầm lẫn hai khái niệm:
- Thời gian bù giờ: được cộng vào mỗi hiệp 45 phút do gián đoạn (chấn thương, thay người, VAR…), thường chỉ vài phút.
- Hiệp phụ: khung thời gian bổ sung rời rạc 30 phút, chỉ áp dụng khi cần phân định thắng-thua.
Sergio Ramos đánh đầu gỡ hòa phút bù giờ mở ra hiệp phụ cho Real Madrid ở chung kết Champions League 2014
Hiệp phụ—vấn đề chiến thuật và tâm lý
Hiệp phụ là bài toán chiến thuật tinh tế: HLV phải cân đối giữa phòng ngự chắc chắn và duy trì sức tấn công, quản lý nhịp độ, thay người hợp lý để tận dụng tối đa lượt thay thêm trong hiệp phụ. Về thể lực, những đội thiếu chiều sâu dễ bị sụp đổ trong 30 phút cuối cùng; ngược lại, đội có dự phòng tốt và thể lực vượt trội thường khai thác thời điểm này để gỡ hòa hoặc định đoạt trận đấu.
Những khoảnh khắc lịch sử minh họa tầm ảnh hưởng của hiệp phụ: trận chung kết Champions League 2014 Real Madrid—Atlético Madrid, Sergio Ramos gỡ hòa vào phút bù giờ để kéo trận sang hiệp phụ, rồi Real bùng nổ trong 30 phút bổ sung; hay chung kết World Cup 2006, hiệp phụ trở thành thời điểm gây tranh cãi và mang tính biểu tượng khi Zinedine Zidane bị truất quyền sau cú húc Materazzi — hiệp phụ ở đây cho thấy cả yếu tố kỹ thuật lẫn cảm xúc có thể quyết định lịch sử.
Zidane húc đầu Materazzi trong hiệp phụ chung kết World Cup 2006 – khoảnh khắc hiệp phụ gây tranh cãi
Những hiểu lầm phổ biến
- “Hiệp phụ là thời gian bù giờ sau 90 phút”: Sai — hai khái niệm khác nhau.
- “Còn golden goal”: Sai — luật này đã bị bãi bỏ từ 2004, hiệp phụ luôn đá đủ 30 phút.
- “Không thể thay người thêm trong hiệp phụ”: Sai — mỗi đội được phép thêm 1 lượt thay trong hiệp phụ theo quy định hiện hành.
Kết luận
Hiệp phụ không chỉ đơn thuần là 30 phút cộng thêm; đó là giai đoạn quyết định mang tính chiến thuật, thể lực và tâm lý cao độ. Nắm rõ Luật 7 và Luật 10 trong Laws of the Game 2024–2025 giúp người xem phân biệt hiệp phụ và thời gian bù giờ, hiểu các quyền lợi như lượt thay người bổ sung, và đánh giá đúng ảnh hưởng của hiệp phụ lên kết quả trận đấu. Bạn có kỷ niệm trận đấu nào mà hiệp phụ thay đổi cả cục diện? Hãy chia sẻ nhận định của bạn ở phần bình luận!
