Giải vô địch bóng đá U-19 châu Âu (UEFA European Under-19 Championship) là giải đấu bóng đá quốc tế hàng năm dành cho các đội tuyển bóng đá U-19 putra của các quốc gia thành viên UEFA. Với lịch sử hơn 70 năm tổ chức, giải đấu đã trở thành một sân chơi quan trọng để các tài năng trẻ bóng đá châu Âu có cơ hội thể hiện tài năng và phát triển sự nghiệp của mình. Trong bài viết này, chúng ta sẽ điểm qua lịch sử và cách thức thi đấu của giải đấu, cùng với những thống kê và kỷ lục đáng chú ý trong suốt những năm qua.
Lịch sử Giải vô địch bóng đá U-19 châu Âu
Tên gọi ban đầu
Giải vô địch bóng đá U-19 châu Âu được tổ chức lần đầu tiên vào năm 1948 với tên gọi Giải vô địch bóng đá trẻ châu Âu (European Junior Tournament). Tuy nhiên, giải đấu này chỉ được tổ chức hai năm một lần cho đến năm 1981.
Thay đổi tên và tần suất tổ chức
Vào năm 1981, tên gọi của giải đấu đã được thay đổi thành Giải vô địch bóng đá U-18 châu Âu (European Under-18 Championship), nhưng vẫn tiếp tục được tổ chức hai năm một lần. Sau đó, vào năm 2002, tên giải đấu lại được đổi thành Giải vô địch bóng đá U-19 châu Âu và từ đó, giải đấu được tổ chức hàng năm.
Vòng loại và số lượng đội tham dự
Cùng với việc thay đổi tên gọi và tần suất tổ chức, cách thức đăng ký và tham dự giải đấu cũng đã có nhiều thay đổi. Trước đây, chỉ có 8 đội tuyển tham gia vào vòng chung kết sau khi vượt qua vòng loại. Tuy nhiên, theo thời gian, số lượng đội tham dự vòng loại đã tăng lên và hiện tại, vòng loại giải đấu được chia thành hai giai đoạn.
Trong giai đoạn đầu tiên của vòng loại, có 54 đội tuyển tham dự và chỉ có 28 đội lọt vào giai đoạn thứ hai. Tại giai đoạn này, bảy đội đứng đầu bảng cùng với chủ nhà sẽ được giành vé vào vòng chung kết.
Cách thức thi đấu tại vòng chung kết
Sau khi vượt qua vòng loại, tám đội tuyển sẽ được chia thành hai bảng, mỗi bảng có bốn đội tuyển. Các đội sẽ thi đấu vòng tròn trong bảng và hai đội đứng đầu sẽ giành quyền vào bán kết. Trong trường hợp có điểm số bằng nhau, các quy định về hiệu số bàn thắng sẽ được áp dụng để xác định thứ hạng của các đội.
Trận chung kết sẽ diễn ra giữa hai đội thắng ở bán kết và đội nào chiến thắng sẽ trở thành nhà vô địch của giải đấu. Đội vô địch cũng sẽ được đại diện cho châu Âu tại Giải vô địch bóng đá U-20 thế giới vào năm sau.
Các đội tuyển từng tham dự Giải vô địch bóng đá U-19 châu Âu
Từ khi được tổ chức lần đầu vào năm 1948, đã có rất nhiều đội tuyển tham dự giải đấu. Trong số này, có những đội tuyển luôn gắn liền với thành tích xuất sắc tại giải đấu, cũng như những đội tuyển mới lần đầu tiên tham dự.
Bảng sau đây liệt kê các đội tuyển từng tham dự Giải vô địch bóng đá U-19 châu Âu từ năm 1948 đến nay:
| Năm | Đội tuyển tham dự | Đội tuyển vô địch |
|---|---|---|
| 1948 | Anh, Pháp, Hà Lan, Bỉ, Thụy Điển, Đan Mạch, Na Uy, Ý | Anh |
| 1950 | Áo, Na Uy | Pháp |
| 1952 | Thụy Điển, Tây Ban Nha | Thụy Điển |
| 1954 | Bỉ, Thụy Sĩ | Bỉ |
| 1955 | Phần Lan, Quốc gia xã hội chủ nghĩa Ba Lan | Anh |
| 1956 | Thụy Điển, Pháp, Hà Lan | Tây Ban Nha |
| 1957 | Bỉ, Đông Đức | Đông Đức |
| 1958 | Na Uy, Áo | Áo |
| 1960 | Bỉ, Hà Lan | Anh |
| 1961 | Thụy Điển, Đức | Đức |
| 1962 | Áo, Na Uy | Phần Lan |
| 1963 | Thụy Sĩ, Romania | Romania |
| 1964 | Thụy Điển, Đan Mạch | Đan Mạch |
| 1965 | Pháp, Bỉ | Hà Lan |
| 1966 | Phần Lan, Liên Xô | Phần Lan |
| 1967 | Áo, Hungary | Hungary |
| 1968 | Anh, Italia | Italia |
| 1969 | Tây Ban Nha, Bỉ | Đức |
| 1970 | Pháp, Romania | Romania |
| 1971 | Thụy Điển, Áo | Ba Lan |
| 1972 | Bỉ, Séc và Slovakia | Hà Lan |
| 1973 | Đức, Phần Lan | Đức |
| 1974 | Anh, Bỉ | Phần Lan |
| 1975 | Tây Ban Nha, Áo | Pháp |
| 1976 | Pháp, Na Uy | Séc và Slovakia |
| 1977 | Anh, Liên Xô | Ba Lan |
| 1978 | Đức, Pháp | Anh |
| 1980 | Tây Ban Nha, Thụy Điển | Ba Lan |
| 1982 | Tây Ban Nha, Bỉ | Đức |
| 1984 | Pháp | Pháp |
| 1986 | Đức | Liên Xô |
| 1988 | Anh | Liên Xô |
| 1990 | Séc và Slovakia | Đức |
| 1992 | Bỉ | Pháp |
| 1995 | Áo | Sparta Prague |
| 1996 | Đức | Italia |
| 1997 | Italia | Đan Mạch |
| 1998 | Bồ Đào Nha | Hà Lan |
| 1999 | Cộng hòa Czech | Thổ Nhĩ Kỳ |
| 2000 | Giải bị hủy | |
| 2001 | Hy Lạp | Bồ Đào Nha |
| 2002 | Serbia và Montenegro | Pháp |
| 2003 | Italia | Italia |
| 2004 | Thổ Nhĩ Kỳ | Tây Ban Nha |
| 2005 | Trung Quốc | Tây Ban Nha |
| 2006 | Nga | Bỉ |
| 2007 | Hy Lạp | Tây Ban Nha |
| 2008 | Giải bị hủy | |
| 2009 | Ukraina | U19 Serbia |
| 2010 | Phần Lan | Tây Ban Nha |
| 2011 | România | Tây Ban Nha |
| 2012 | Thổ Nhĩ Kỳ | Giải bị hủy |
| 2013 | Slovakia | Séc |
| 2014 | Ungary (Ungaria) | Đức |
| 2015 | Hy Lạp | Italia |
| 2016 | Đức | Pháp |
| 2017 | Bồ Đào Nha | Bồ Đào Nha |
| 2018 | Slovenia Hungary | Bồ Đào Nha |
| 2019 | Armenia | Bồ Đào Nha |
| 2020 | Bosnia and Herzegovina Northern Ireland |
Tính đến năm 2020, Đức và Pháp là hai đội tuyển đã vô địch giải đấu nhiều lần nhất với tổng cộng 10 lần. Đứng thứ ba là Tây Ban Nha với 9 lần vô địch. Các đội tuyển khác đã từng vô địch giải đấu là Anh (6 lần), Italia (4 lần), Ba Lan (3 lần), Romania (2 lần) và Đan Mạch, Thụy Điển, Bỉ, Áo, Liên Xô, Phần Lan, Hà Lan, Séc và Slovakia, Đức, Thổ Nhĩ Kỳ, Serbia và Montenegro, Bồ Đào Nha, Hy Lạp, Ukraina, România, Slovakia, Ungary và Slovenia Hungary (mỗi đội một lần).
Các đội tuyển từng tham dự Giải vô địch bóng đá U-19 châu Âu phân bổ theo các khu vực trong Liên đoàn bóng đá châu Âu (UEFA). Vùng Đông, Bắc và Trung Âu có sự góp mặt của nhiều quốc gia như Đức, Ba Lan, Romania, Séc, Áo, Đan Mạch, Thụy Điển, Bỉ và Hà Lan. Vùng Tây Âu có sự tham dự của các đội tuyển như Pháp, Anh, Italia, Tây Ban Nha, Bồ Đào Nha và Hy Lạp. Còn lại là những đội tuyển đến từ các vùng Balkan và Đông Nam Âu như Slovenia Hungary, Bosna và Herzegovina Ireland Bắc.
Trong suốt lịch sử của giải đấu, có những huấn luyện viên đã để lại dấu ấn sâu đậm trong lòng người hâm mộ bóng đá. Theo thống kê, hai huấn luyện viên thành công nhất giải đấu là Noel Blake (Anh) và Dieter Eilts (Đức) với 2 lần giành chức vô địch cùng đội tuyển của họ. Ngoài ra, còn có rất nhiều huấn luyện viên tài năng khác như David Platt (Anh), Massimo Oddo (Italia), Albert Stuivenberg (Hà Lan) và Rui Jorge (Bồ Đào Nha) đã giúp các đội tuyển của họ đạt được những thành tích đáng nể trong giải đấu.
Cầu thủ ghi bàn nhiều nhất giải đấu là Alberto Paloschi (Italia) với 8 bàn thắng trong 3 năm 2007, 2008 và 2009. Tiếp theo là Thiago Alcântara (Tây Ban Nha) và Harry Kane (Anh) với mỗi người có 6 bàn thắng. Trong số những cầu thủ đã từng góp mặt tại giải đấu này, có rất nhiều tài năng trẻ đã trở thành những ngôi sao hàng đầu thế giới như Sergio Agüero (Argentina), Eden Hazard (Bỉ), Antoine Griezmann (Pháp), Mario Götze (Đức), Kevin De Bruyne (Bỉ) và João Félix (Bồ Đào Nha).
Giải vô địch bóng đá U-19 châu Âu đã được tổ chức tại nhiều sân vận động khác nhau trong suốt lịch sử của nó. Từ năm 2002 đến 2015, Giải diễn ra tại 7 sân vận động khác nhau, bao gồm Alpi Stadium (Italia), Stade municipal de Thonon-les-Bains (Pháp), Sportpark Ronhof Thomas Sommer (Đức), Tofik Bakhramov Stadium (Azerbaijan), Le Coq Arena (Estonia), Stadio Friuli (Italia) và Stadionul Dr. Constantin Rădulescu (România). Từ năm 2016, giải đấu được tổ chức tại 4 sân vận động gồm Ljudski vrt (Slovenia), Sóstói stadion (Hungary), Vazgen Sargsyan Republican Stadium (Armenia) và Banants Stadium (Armenia).
Có rất nhiều kỷ lục và thống kê thú vị liên quan đến Giải vô địch bóng đá U-19 châu Âu. Trong số các kỷ lục này, một trong những điều đáng kể nhất là Đức đã có một chuỗi thành tích bất bại dài 15 trận từ năm 2007 đến năm 2010 trong giải đấu. Ngoài ra, Hy Lạp là đội tuyển duy nhất từng vượt qua cả Tây Ban Nha và Italia để giành chức vô địch năm 2015. Còn Bồ Đào Nha là đội tuyển duy nhất đã vô địch giải đấu liên tiếp hai năm liên tiếp vào năm 2016 và 2017.
Đội tuyển Việt Nam từng tham dự Giải vô địch bóng đá U-19 châu Âu vào năm 2008. Tuy nhiên, do một số vấn đề về tổ chức và kinh phí, đội tuyển đã không thể tiếp tục tham dự các giai đoạn tiếp theo của giải đấu và phải rút lui sau trận ra quân thua Bỉ với tỷ số 3-0. Đây là lần duy nhất đến nay đội tuyển U-19 Việt Nam có cơ hội tham dự giải đấu này.
Những điều đáng nhớ về Giải vô địch bóng đá U-19 châu Âu có thể kể đến là sự xuất hiện của những tài năng trẻ hàng đầu thế giới, những cuộc tranh tài gay cấn, những bàn thắng đẹp mắt và cả những chiến tích đầy cảm xúc của những người hâm mộ bóng đá. Giải đấu này là cơ hội để các cầu thủ trẻ thể hiện tài năng và khẳng định vị trí của mình trong bước đường trở thành những ngôi sao hàng đầu trong tương lai.
Kết luận, Giải vô địch bóng đá U-19 châu Âu là một giải đấu quan trọng trong hệ thống các giải đấu của Liên đoàn bóng đá châu Âu (UEFA) và đã tạo nên những dấu ấn sâu đậm trong lòng người hâm mộ bóng đá. Từ những tài năng trẻ được khám phá cho đến những huấn luyện viên xuất sắc, từ những thành tích đầy ấn tượng đến những kỷ lục ghi danh trong lịch sử giải đấu, Giải vô địch bóng đá U-19 châu Âu luôn là một điểm sáng trong sân chơi bóng đá quốc tế và để lại những dấu ấn đáng nhớ trong lòng người hâm mộ.
