Trong bối cảnh thị trường chuyển nhượng ngày càng bị siết chặt bởi Luật Lợi nhuận và Bền vững (PSR) của Premier League, hình thức cho mượn kèm điều khoản mua đứt đã trở thành một công cụ chiến lược giúp các CLB cân đối sổ sách mà vẫn hoàn tất thương vụ. Cho mượn kèm điều khoản mua đứt là mô hình được áp dụng rộng rãi trong các thương vụ như Harvey Elliott đến Aston Villa hay Douglas Luiz đến Nottingham Forest.
Giải mã cơ chế: cho mượn nhưng có “cam kết” mua đứt
Về bản chất, đây là hợp đồng cho mượn thông thường nhưng kèm theo điều khoản ràng buộc pháp lý: thương vụ sẽ tự động chuyển thành mua đứt nếu một hoặc nhiều điều kiện cụ thể được kích hoạt. Các điều kiện kích hoạt thường thấy gồm:
- Số lần ra sân (ví dụ: cầu thủ thi đấu đủ X trận).
- Thành tích CLB (lên hạng, trụ hạng, giành vé dự cúp châu Âu).
- Điều kiện cá nhân hoặc y tế (thường ít gặp hơn).
Mô hình này cho phép CLB mua hoãn ghi nhận toàn bộ chi phí chuyển nhượng vào sổ sách hiện tại, thay vào đó dàn trải sang kỳ kế toán tiếp theo khi điều khoản mua đứt được thực hiện — một cách “đẩy chi phí” hợp pháp trong khuôn khổ PSR.
Elliot chuyển đến Aston Villa theo dạng cho mượn kèm điều khoản mua đứtalt: Harvey Elliott đến Aston Villa theo hợp đồng cho mượn kèm điều khoản mua đứt, giải pháp chuyển nhượng tuân thủ PSR
Tại sao xu hướng này bùng nổ? Áp lực từ PSR và quản trị tài chính
Nguyên nhân chính nằm ở áp lực từ Luật Lợi nhuận và Bền vững (PSR) — một cơ chế tương tự FFP buộc các CLB phải cân bằng thu chi. Khi quỹ chuyển nhượng bị hạn chế hoặc CLB đã chi nhiều trong một mùa, phương án “cho mượn trước, trả sau” giúp:
- Trì hoãn thời điểm ghi nhận chi phí chuyển nhượng vào kỳ hiện tại.
- Giảm áp lực vi phạm PSR ngay lập tức.
- Tạo không gian tài chính để chiêu mộ thêm cầu thủ trong cùng mùa.
Arsenal là ví dụ điển hình khi sử dụng cấu trúc này để giảm gánh nặng cho tài khóa hiện tại khi chi tiêu lớn trong mùa hè; Bournemouth cũng áp dụng với một số thương vụ nhằm giữ cân đối PSR.
Arsenal sử dụng mô hình cho mượn kèm mua đứt để giảm áp lực tài chínhalt: Arsenal sử dụng hợp đồng cho mượn kèm điều khoản mua đứt để tối ưu cân đối ngân sách theo quy định PSR
Lợi ích và rủi ro: cả bên mua lẫn bên bán đều phải lượng sức
Lợi ích:
- Bên mua (CLB cho mượn cầu thủ): trì hoãn nghĩa vụ tài chính, giảm áp lực PSR, có thời gian đánh giá cầu thủ trước khi chịu trách nhiệm tài chính vĩnh viễn.
- Bên bán: được đảm bảo khoản thu tương lai — đặc biệt quan trọng khi CLB bán cần đảm bảo dòng tiền.
- Cầu thủ: có thể nhận mức độ ổn định cao hơn so với hợp đồng cho mượn thông thường nếu điều khoản mua đứt mang tính bắt buộc.
Rủi ro:
- Bên cho mượn có thể bị mắc kẹt nếu điều khoản bắt buộc không linh hoạt; ví dụ Leeds United với Jean-Kevin Augustin năm 2020 từng rơi vào tranh chấp pháp lý sau khi điều khoản bị kích hoạt.
- Việc phải ghi nhận chi phí ngay khi điều kiện kích hoạt có thể tạo ra áp lực tài chính lớn trong kỳ kế toán sẽ đến.
- Điều khoản không minh bạch có thể dẫn đến tranh chấp giữa các bên nếu các tiêu chí kích hoạt bị hiểu khác nhau.
Leeds United từng mắc kẹt vì điều khoản bắt buộc trong thương vụ trước đâyalt: Leeds United là cảnh báo cho các CLB khi sử dụng điều khoản mua đứt bắt buộc trong hợp đồng cho mượn
Các biến thể phổ biến và chiến thuật áp dụng
Các CLB thường linh hoạt trong cách cấu trúc điều khoản:
- Mua đứt bắt buộc (obligation to buy): khoản thanh toán chắc chắn nếu điều kiện đạt.
- Mua đứt tùy chọn (option to buy): CLB mượn có quyền quyết định.
- Điều khoản phân kỳ thanh toán: chia thành nhiều đợt để giảm tác động kế toán trong một kỳ.
Ví dụ thực tế: Man United từng cho mượn Rasmus Hojlund tới Napoli kèm điều kiện liên quan tới suất dự Champions League — dạng điều kiện khiến khoản chuyển nhượng có thể thay đổi theo mục tiêu CLB mượn.
Rasmus Hojlund sẽ thuộc về Napoli nếu CLB Italy đạt suất dự UCLalt: Thương vụ Rasmus Hojlund cho mượn có điều kiện liên quan đến suất dự Champions League, minh họa điều khoản kích hoạt
Kết luận
Cho mượn kèm điều khoản mua đứt không chỉ là “chiêu trò” chuyển nhượng mà đã trở thành giải pháp tài chính thực tế trong thời đại PSR. Mô hình này giúp các CLB quản trị rủi ro tài chính, linh hoạt kế hoạch chuyển nhượng nhưng đồng thời chứa đựng rủi ro pháp lý và kế toán nếu cấu trúc điều khoản không minh bạch. Khi quy định tài chính ngày càng nghiêm ngặt, hình thức này nhiều khả năng vẫn phổ biến ở Ngoại hạng Anh và các giải hàng đầu.
Hãy chia sẻ quan điểm của bạn ở phần bình luận: bạn đánh giá thế nào về tính bền vững của mô hình này trong dài hạn?
Tài liệu tham khảo:
- Các thương vụ điển hình nêu trong bài: Harvey Elliott → Aston Villa; Douglas Luiz → Nottingham Forest; Jean-Kevin Augustin → Leeds United (2020); Piero Hincapie → Arsenal; Rasmus Hojlund → Napoli.
- Theo Luật Lợi nhuận và Bền vững (PSR) của Premier League.
